Phát Triển Chiều Cao Cho Bé Và Những Điều Cần Lưu Ý

Khi nào cần lo lắng về việc phát triển chiều cao của trẻ?

Chúng ta thường quan tâm đến những con số liên quan đến chiều cao của trẻ. Nhưng, khi nào nó báo động cho ta biết cần quan tâm đặc biệt và thay đổi để cải thiện chiều cao của trẻ, khi nào là trẻ vẫn đang tăng trưởng bình thường?

Ngoài con số về chiều cao, liệu có yếu tố nào khác không? Nếu chiều cao trẻ gặp vấn đề, phương pháp can thiệp là như thế nào?

Đó là những câu hỏi tôi thường gặp khi ngồi khám. Bài viết này giúp các bạn tham khảo thêm một cách nhìn khác về chiều cao.

Con số không phải là vấn đề, trừ khi nó biến đổi đột ngột.

Chiều cao thường ít biến động và có mức độ tăng nhịp nhàng chậm rãi sau 5 tuổi đến trước dậy thì 2-3 năm (tầm 9 tuổi). Mức trung bình tăng là 5 đến 7.5 cm mỗi năm.

Vậy dưới 5 tuổi thì sao? Mức biến động lớn hơn nhiều. Chi tiết là:

• 0-1 tuổi: tăng trung bình 25 cm
• 1-2 tuổi: tăng trung bình 13 cm
• 3-trước 5 tuổi: tăng trung bình 8.75 cm/năm

Lưu ý, đây là mức tăng trung bình khi trẻ được đáp ứng đủ các yếu tố về dinh dưỡng và hormone cần thiết.

Khi nào cần lo lắng về những con số chiều cao?

Chiều cao cần tích lũy đủ các yếu tố dinh dưỡng và hormone cần thiết, cải thiện không thể xảy ra ngày một ngày hai như cân nặng. Nó cần được tính bằng năm.

Do đó, cải thiện sớm là cách “tiết kiệm” số năm tăng trưởng của trẻ. Nếu có 1 trong 4 điều dưới đây là lúc chúng ta cần nhìn lại dinh dưỡng và chế độ sinh hoạt để cải thiện chiều cao cho năm tới.

• Tăng dưới 5 cm mỗi năm trong 2 năm liên tục cho nhóm trẻ 5-9 tuổi hoặc tại thời điểm 3 tuổi đạt chiều cao dưới mức đường 3rd của biểu đồ WHO hoặc biểu đồ của nước sở tại đang sử dụng – 6 cm cho cả bé gái và bé trai. VD bé gái tại thời điểm 3 tuổi mức 3rd theo biểu đồ chiều cao WHO là 88 cm thì mức nguy cơ cần quan tâm khi trẻ dưới 88 – 6 cm = 82 cm, cách tính tương tự cho bé trai hoặc trẻ không đạt mốc cả năm 1 tuổi và năm 2 tuổi về mức độ tăng trung bình.
• Trẻ trở nên thừa cân béo phì sau 2 tuổi.
• Sử dụng trên 2 tiếng/ngày các thiết bị điện tử, chủ yếu điện thoại hay ipad khi trẻ từ 2 tuổi.
• Có xu hướng ít vận động và sinh hoạt ngoài trời dù đã tạo điều kiện cho trẻ tham gia, đặc biệt các bé sau 3 tuổi. Nguyên nhân có thể đa dạng như tự kỷ, chứng lo lắng hoặc chỉ là hành vi phát triển thông thường.

Nếu trẻ rơi vào 1 trong 4 yếu tố trên hoặc kết hợp nhiều yếu tố trên, thì trẻ đang có nguy cơ làm suy giảm tăng trưởng chiều cao cho ít nhất 1 năm tới hoặc vài năm sau đó.

Thời gian tăng trưởng chiều cao là có giới hạn. Do đó, đã đến lúc bạn cần nhìn lại những điều gì đang ảnh hưởng đến chiều cao của trẻ để cải thiện lại tốt hơn.

Làm gì để giúp trẻ phát triển chiều cao?

1. Giúp trẻ vận động hợp lý

Các bé dưới 5 tuổi đa phần là vận động đủ trừ khi trẻ dành thời gian sử dụng thiết tử điện tử trên 60 phút/ngày.

Trẻ từ 5 tuổi, cha mẹ nên giúp trẻ có kỷ luật trong tập thể dục hoặc tham gia 1 môn thể thao chủ yếu sử dụng chân hoặc vận động toàn thân như bơi lội, đá banh.

Chỉ cần duy trì ít nhất 60 phút/tuần (5-10 tuổi), 90 phút/tuần (trẻ trên 10 tuổi).

2. Ngủ đầy đủ

Trẻ nên được đi ngủ trước 10 giờ mỗi tối bởi từ 10h đêm đến 3-4h sáng là thời điểm hormone tăng trưởng tiết ra mạnh nhất.

Bú đêm có thể duy trì trước 1 tuổi tùy nhu cầu nhưng cần bỏ bú đêm cho trẻ sau 15 tháng tuổi vì lúc này bú đêm không phải nhu cầu của trẻ mà là 1 thói quen và có thể ảnh hưởng giấc ngủ của trẻ.

Giấc ngủ sẽ chiếm phần lớn sự tăng trưởng của trẻ và nên tránh bị ảnh hưởng bởi thiết bị điện tử và sóng wifi. Do đó, thiết bị điện tử nên ở ngoài phòng. Cục phát sóng wifi có thể tắt khi ngủ là tốt nhất.

Khi ngủ, phòng nên để đèn mờ hoặc tắt đèn để giúp hormone tăng trưởng của trẻ hoạt động tốt hơn.

3. Dinh dưỡng

Dinh dưỡng đóng vai trò quan trọng không chỉ đối với sự phát triển cơ thể nói chung mà còn là yếu tố then chốt đối với tăng trưởng xương và chiều cao của trẻ. Có nhiều yếu tố dinh dưỡng ảnh hưởng tới chiều cao, trong đó có 3 nguồn dinh dưỡng quan trọng sau:

Chất đạm

Cần đa dạng các loại trong tuần gồm thịt gà, cá, thịt bò/heo, trứng… bởi vì mỗi loại sẽ gia tăng cơ hội để trẻ lấy những axit amin thiết yếu cho cơ thể.
Lượng đạm mỗi bữa chỉ cần = 1 nắm tay của trẻ là được.

Canxi từ thực phẩm

Canxi nên lấy từ thực phẩm vì đây là dạng hấp thu tốt nhất vào cơ thể trẻ và không gây nguy cơ dư thừa. Những thực phẩm giàu canxi gồm trứng, cá, hải sản có vỏ, rau xanh, đậu phụ, các loại đậu, sữa, phô mai…

Các vitamin thiết yếu

Vitamin D quan trọng cho quá trình hấp thụ canxi từ thực phẩm. Gần đây, vai trò của vitamin K2 được TS. Karpiński, ĐH Bialystok, Hà Lan, nhấn mạnh là hỗ trợ vitamin D định hướng canxi vào xương.

Quá trình này liên tục diễn ra trong giai đoạn phát triển xương, gia tăng chiều cao.

Do đó, hướng dẫn hiện tại, trẻ được khuyên bổ sung vitamin D 400IU/ngày, cho các độ tuổi 0-5 tuổi. Dạng vitamin D thích hợp cho trẻ nên ở dạng xịt hoặc nhỏ giọt hơn là dạng viên.

Một số dạng xịt trực tiếp vào miệng như Dimao Vitamin D3 được đánh giá tiện dụng và gia tăng khả năng hấp thụ vitamin D cũng như sự thích thú hợp tác của trẻ.

Ngoài ra, Vitamin K2 có thể tìm thấy ở một số thực phẩm như đậu nành lên men Nhật Bản (natto), một số loại sữa chua, phô mai. Những thực phẩm này thích hợp giới thiệu trong các bữa phụ cho trẻ.

Một cách khác, Vitamin K2 có thể bổ sung đường miệng như dạng xịt Keovon Vitamin K2 – MK7, có thể phù hợp với trẻ, đặc biệt với các bé ăn uống ít đa dạng.

4. Giúp trẻ cười vui mỗi ngày

TS. Zlotkin, ĐH Texas, Mỹ đã từng báo cáo rằng yếu tố vui vẻ của trẻ mỗi ngày cũng góp phần vào sự tăng trưởng tốt. Và điều này có thể là liên quan đến sự tiết các hormone tăng trưởng.